Zakończenie stosunku pracy to sytuacja, z którą prędzej czy później spotka się każdy z nas, zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy. Jednym z kluczowych elementów tego procesu jest okres wypowiedzenia. Prawidłowe jego obliczenie jest niezwykle istotne, aby uniknąć nieporozumień, a nawet konsekwencji prawnych. W tym artykule szczegółowo omówimy, jak liczyć okres wypowiedzenia, uwzględniając różne rodzaje umów i okoliczności.
Czym jest okres wypowiedzenia?
Okres wypowiedzenia to czas, jaki musi upłynąć od momentu złożenia wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną ze stron (pracownika lub pracodawcę) do faktycznego rozwiązania stosunku pracy. Jest to okres ochronny, który ma na celu umożliwienie obu stronom przygotowania się do zmian – pracownikowi na znalezienie nowej pracy, a pracodawcy na znalezienie zastępstwa.
Okres wypowiedzenia a rodzaj umowy o pracę
Długość okresu wypowiedzenia jest ściśle uzależniona od rodzaju umowy o pracę oraz stażu pracy u danego pracodawcy. W polskim prawie wyróżniamy kilka podstawowych typów umów, które wpływają na sposób liczenia okresu wypowiedzenia.
Umowa o pracę na okres próbny
Umowa na okres próbny, jak sama nazwa wskazuje, służy sprawdzeniu, czy pracownik i pracodawca do siebie pasują. Okres wypowiedzenia w tym przypadku jest najkrótszy i zależy od długości trwania samej umowy:
- 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni.
- 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie, ale krótszy niż 3 miesiące.
- 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Warto zwrócić uwagę, że wlicza się tylko „dni robocze”.
Umowa o pracę na czas określony i nieokreślony
W przypadku umów na czas określony i nieokreślony, okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy. Jest to kluczowa różnica w porównaniu do umowy na okres próbny.
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy.
- 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy.
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Tutaj pojawia się pojęcie „miesiąca” i „tygodnia” jako jednostek okresu wypowiedzenia. Jak je prawidłowo liczyć? To omówimy w dalszej części artykułu.
Jak liczyć tygodniowy okres wypowiedzenia?
Tygodniowy okres wypowiedzenia, niezależnie od tego, czy wynosi on 1 tydzień, czy 2 tygodnie, liczy się w specyficzny sposób. Zawsze obejmuje pełne tygodnie, a jego koniec przypada na sobotę. Oznacza to, że wypowiedzenie złożone w dowolnym dniu tygodnia (od poniedziałku do piątku) zaczyna swój bieg dopiero od najbliższej niedzieli, a kończy się w sobotę po upływie odpowiedniej liczby tygodni.
Przykład 1: Pracownik składa wypowiedzenie umowy na okres próbny (z 1-tygodniowym okresem wypowiedzenia) w środę. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się w najbliższą niedzielę i kończy się w sobotę następnego tygodnia.
Przykład 2: Pracownik z umową na czas określony (z 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia) składa wypowiedzenie w poniedziałek. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się w najbliższą niedzielę i kończy się w drugą sobotę po tej niedzieli.
Jak liczyć miesięczny okres wypowiedzenia?
Miesięczny okres wypowiedzenia, podobnie jak tygodniowy, ma swoje specyficzne zasady liczenia. Okres ten zawsze kończy się ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, niezależnie od dnia, w którym złożono wypowiedzenie. Bieg wypowiedzenia rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie.
Przykład 3: Pracownik składa wypowiedzenie z miesięcznym okresem wypowiedzenia 15 marca. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się 1 kwietnia i kończy się 30 kwietnia.
Przykład 4: Pracownik składa wypowiedzenie z miesięcznym okresem wypowiedzenia 28 października. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się 1 listopada i kończy się 30 listopada.
Jak liczyć trzymiesięczny okres wypowiedzenia?
Trzymiesięczny okres wypowiedzenia, najdłuższy z przewidzianych w Kodeksie pracy, liczy się analogicznie do miesięcznego. Koniec okresu wypowiedzenia przypada zawsze na ostatni dzień miesiąca kalendarzowego, a bieg wypowiedzenia rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie.
Przykład 5: Pracownik składa wypowiedzenie z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia 10 stycznia. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się 1 lutego i kończy się 30 kwietnia.
Przykład 6: Pracownik składa wypowiedzenie z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia 5 lipca. Okres wypowiedzenia rozpoczyna się 1 sierpnia i kończy się 31 października.
Sytuacje szczególne i wyjątki
Istnieją pewne sytuacje, które mogą modyfikować standardowe zasady liczenia okresu wypowiedzenia. Warto o nich pamiętać:
- Skrócenie okresu wypowiedzenia: Pracodawca i pracownik mogą, za obopólną zgodą, skrócić okres wypowiedzenia. Wymaga to jednak pisemnego porozumienia stron.
- Wydłużenie okresu wypowiedzenia: Okres wypowiedzenia może być wydłużony, ale tylko w drodze umowy między pracownikiem a pracodawcą i na korzyść pracownika.
- Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy: W okresie wypowiedzenia pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
- Urlop w trakcie wypowiedzenia. Pracownik ma prawo do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego w trakcie okresu wypowiedzenia, o ile pracodawca wyrazi na to zgodę. Może to realnie skrócić czas faktycznej pracy.
- Nieobecność usprawiedliwiona. Okresy usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy (np. zwolnienie lekarskie) nie wydłużają okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia biegnie normalnie, niezależnie od nieobecności.
Podsumowanie
Prawidłowe liczenie okresu wypowiedzenia jest kluczowe dla zachowania zgodności z prawem pracy i uniknięcia nieporozumień między pracownikiem a pracodawcą. Należy pamiętać o różnicach wynikających z rodzaju umowy o pracę, stażu pracy oraz specyficznych zasadach liczenia tygodniowych i miesięcznych okresów wypowiedzenia. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy lub z działem kadr firmy.
Mamy nadzieję, że ten poradnik rozwiał Twoje wątpliwości i pomoże Ci w prawidłowym obliczaniu okresu wypowiedzenia. Pamiętaj, że znajomość przepisów prawa pracy to podstawa w relacjach między pracownikiem a pracodawcą.